ZAČECI POLITIKE „MEKE MOĆI“ RUSIJE PREMA BOSNI I HERCEGOVINI NA PRIMJERU DJELOVANJA ALEKSANDRA FJODOROVIČA GILJFERDINGA

Apstrakt

Rad istražuje diplomatsku misiju Aleksandra Fjodoroviča Giljferdinga, prvog ruskog konzula u Sarajevu (1857-1858), i njegov doprinos u uspostavljanju i oblikovanju koncepta „meke moći“ Rusije kao modela geopolitičkog djelovanja prema Bosni i Hercegovini (BiH). Svojim diplomatskim, a kasnije i književno-naučnim radom, Giljferding je otvarao Rusiju prema srpskom pravoslavnom stanovništvu u BiH. U istoj mjeri je ruskoj javnosti otkrivao srpsko pravoslavno stanovništvo u tada osmanskoj BiH. Osnovna teza ovog rada glasi da je Giljferding u duhu slavenofilstva, za nešto više od godinu dana svoje diplomatske misije, postavio osnove ruske politike prema Bosni i Hercegovini kao svojevrsni koncept „meke moći“. Pomaganjem obrazovne i kuturne djelatnoti Srba u BiH Giljferding je doprinosio izgradnji srpskog nacionalnog bića. Poput Giljferdinga, savremene ruske elite putem mehanizama „meke moći“ ostvaruju snažan uticaj na političke procese i prorusko osjećanje Srba u BiH. S obzirom da se i druge velike sile takmiče u procesu ostvarivanja uticaja i moći u BiH, sadašnjica nas neodoljivo podsjeća na period postkrimske Evrope i snažne diplomatske aktivnosti u Bosni i Hercegovini 19. vijeka.