KA ESTETICI GOMILE: PUBLIKA, POLITIKA I DEMOKRATSKO BIĆE U ŠLIGENZIFOVOJ DRAMI MOLIMO VAS DA VOLITE AUSTRIJU (2000)

Apstrakt

Iako je Šligenzifova drama pod nazivom Molimo vas da volite Austriju često predmet rasprava o javnoj umjetnosti i estetici, gotovo da se uopšte o njoj ne raspravlja kao o takvom djelu. Kako ova drama, kao javna umjetnost, tvori javni prostor, ako ga uopšte tvori? Kako da razumijemo to iskustvo i kako da se suočimo s ovim djelom? Na kraju, možemo li razmišljati o ovoj predstavi kao o političkoj umjetnosti, odnosno, da budemo precizniji, demokratskoj? Autor istražuje i detaljno razrađuje estetsko-političke „uloge” ove drame tako što ih razmatra u kontekstu teorija radikalne demokratije i filozofske estetike. Ovaj rad zasniva se na tri tvrdnje. Prva tvrdnja jeste da je ova drama, uprkos stavovima da je nemoguće postaviti javni prostor na scenu, duboko u sebi javna kada izvodi upravo taj čin, istinski mizanscen. Ovo je aktivno postavljanje na scenu, ne postavljanje za nekoga nego usred nečega. Ovo nas dovodi do druge tvrdnje da je takva tvorba javnog prostora omogućena određenim radnjama koje su prirođene tom iskustvu i susretu s javnom umjetnošću. Naglašavam ove radnje kao iznošenje na vidjelo jednog presubjektivnog, neodređenog područja drame kroz ono što nazivam „estetika gomile”. Ovo pokretanje jedne takve estetike jeste jedan od izraza polivokalnih raznolikosti i radikalne razlike koja raspršava sopstveno jedinstvo subjekta u tokove nekoherentne energije. Upravo zbog toga što se subjekat raspršava na ovaj način javljaju se mogućnosti da se kreativni oblici samooblikovanja, iznova zamiišljeni u potpunosti, pojave tokom susreta s javnom umjetnošću. Treća i posljednja tvrdnja, zasnovana na post-fundacionalističkim teorijama demokratije, govori o tome da je ova predstava demokratska upravo stoga što podstiče estetiku gomile, te što time omogućava proces samooblikovanja koji se oslanja na raznolike i mnogostruke oblike energije duž linije razdvajanja. Ovo je politički značaj ove predstave; tokom samog predstavljanja na sceni i samim tim činom, ona u prvi plan stavlja estetiku koja postaje osnov za mogućnost demokratskog samooblikovanja.